piątek, 6 kwietnia 2012

Grosz praski Władysława II Jagiellończyka

O groszach późnośredniowiecznych można by napisać jeszcze dużo. Wielu władców europejskich u schyłku wieków średnich biło grubszą monetę - chociażby na obszarze dzisiejszych Niemiec. Ja jednak z moimi zainteresowaniami pozostaję blisko Polski królewskiej i temat reformy monetarnej XIII-XIV na razie będę kończył. Ten wpis zamieszczam tylko dlatego, że prezentowanego w poprzedniej notce grosza Wacława II wylicytowałem w jednym locie z dużo późniejszą monetą Władysława Jagiellończyka. Szkoda byłoby nie zamieścić jej zdjęć - zarówno sam numizmat, jak i postać władcy są bardzo interesujące.

Po pierwsze, oto dowód, jak długo utrzymywała się koncepcja groszy czeskich wypracowana w latach 90. XIII w. Widzimy na niżej zamieszczonym zdjęciu monety wybitej ponad półtora wieku po panowaniu Wacława, że nadal awers posiada podwójny otok z napisem i symbol korony, zaś rewers - kroczącego w lewo Lwa czeskiego. Popularność groszy praskich w całej Europie Środkowej sprzyjała utrzymaniu wyglądu tych monet, przynoszących niemałe zyski mennicze władcom czeskim dzięki własnym zasobom kruszcu. Jednocześnie widzimy, że moneta jednak różni się od pierwszych groszy. Graficznie przedstawia się dużo słabiej. Jest lżejsza - czystego srebra zawiera znacznie mniej niż 2g. Średnica prawie nie uległa zmianie, nadal to grosz "szeroki". Niską próbę zdradzają miejscowe przebarwienia. No i przede wszystkim graficznie to już zdecydowanie nie to, co piękny grosz Wacława II... Napisy jeszcze gotyckie - na ziemiach polskich litery renesansowe pojawiać się będą w pierwszej połowie XVI w. Moneta niedatowana.

AWERS: Z BOŻEJ ŁASKI KRÓL CZECH / WŁADYSŁAW DRUGI

REWERS: GROSZE PRASKIE

I jeszcze kilka słów o władcy, gdyż jest to ciekawa postać, w prostej linii spokrewniona z władcami państwa polsko-litewskiego. Władysław II był w końcu synem Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Na tron czeski wyniesiony w 1471 r., spierał się o ten tytuł - a wreszcie dzielił go - z królem węgierskim Maciejem Korwinem. Koronę czeską uzyskał dzięki poparciu utrakwistów, a więc reformatorów Kościoła postulujących udzielanie Komunii pod dwiema postaciami. W 1490 r. objął również panowanie na Węgrzech, po śmierci swojego konkurenta. Tu z kolei wszedł w konflikt z innym pretendentem do tronu, swoim bratem Janem Olbrachtem. Obaj zawarli przymierze przeciw Turkom osmańskim w 1498 r., mimo że rok wcześniej Władysław nie udzielił Janowi wsparcia w bitwie pod Koźminem w Mołdawii. Jak rzecze Wikipedia, Władysław II z powodu słabości charakteru uzyskał wśród Węgrów przydomek "Dobzse", od nadużywania słowa "dobrze".

Na tym kończę na razie temat reformy groszowej. Do nieco późniejszych polskich groszy ostatnich Jagiellonów na pewno wrócę za jakiś czas, gdy coś ciekawego mi się trafi... A tymczasem... już za moment pochwalę się popularnym miedziakiem Stanisława Augusta.

Brak komentarzy: